Hoe trauma’s onze persoonlijkheid worden

Ken je dat ook, dat mensen afgeven op een ander?
Je ziet het veel in de politiek, maar ook in werksituaties, in vrijwilligerswerk en helaas ook in persoonlijke relaties. Je komt het overal wel tegen. Wantrouwen naar de ander, oordeel, misprijzen, smalend doen, de ander afvallen…  Er zijn legio voorbeelden te geven waarbij de ander minder wordt gemaakt, niet serieus wordt genomen en het respect voor die ander ver te zoeken is.

Zijn het bepaalde mensen die zo met anderen omgaan? Moet je er een bepaalde persoonlijkheid voor hebben? En, zo ja, hoe komt dat zo? Zouden die mensen dat van huis hebben meegekregen? Zitten ze vast in een bepaalde zienswijze of ideologie waardoor ze die houding rechtvaardigen? Of zijn die mensen misschien getraumatiseerd?  Al deze verklaringen zijn mogelijk.
Het kan zijn dat ze niet anders weten. Dat ze zich er niet eens bewust van zijn. Soms is het iets dat mensen onbewust hebben opgepikt, van huis uit of in de politiek of een bepaalde werksituatie.  Niet iedereen leert thuis hoe je op een vriendelijke en respectvolle wijze met de ander kan omgaan en in de politiek of het werk lijkt in sommige situaties, het ‘survival of the fittest’ instinct naar boven te komen. Ongeacht de opleiding, waar je geboortehuis stond of je huis nu staat. Het is erop of eronder. Jij of de ander. De ander is het gevaar geworden. Bij sommigen is dat zo’n vanzelfsprekende strategie, dat het hun persoonlijkheid is geworden.

“OK, maar hoezo deze titel: hoe trauma’s onze persoonlijkheid worden?”. Het is bepaald niet leuk als mensen zich zo uitleven op een ander, maar of dat nou een trauma is?      Formeel is een trauma alleen als er een Posttraumatische Stress Stoornis (PTSS) is gediagnosticeerd. Dat zijn heftige symptomen, het is niet zomaar iets, het zet je hele gewone leven op zijn kop. In het dagelijks leven daarentegen wordt voor veel minder al gezegd dat iets ‘traumatisch’ is. En “Ach, die houding van anderen afvallen, het wantrouwen, het misprijzen…  zo zijn mensen nu eenmaal”.

Je kunt het ook anders zien. Dat die misprijzende manieren van op anderen afreageren, reactiepatronen zijn, overlevingsstrategieën. Die ooit zijn ontstaan als reactie op schrik, pijn en gekwetstheid, bij ons, of onze opvoeders. Zonder dat we ons dat direct bewust zijn. Het afgeven op de ander is dan een soort harnas geworden, een beschermingsmechanisme, het van je af te bijten, een manier om mensen op afstand van je te houden, om niet meer gekwetst te worden. Het is je persoonlijkheid geworden. Gebaseerd op ooit een trauma, in het klein of in het groot.

De bewustzijnsmethoden die de afgelopen vijftig jaar zijn ontwikkeld, laten mensen weer in contact komen met hun zuiverheid. Door de ruimte, het respect die deze methoden van onvoorwaardelijke aandacht in zich dragen, komt de gekwetstheid vaak vanzelf naar boven. Dan wordt heel zichtbaar hoe je je vaak hebt geïdentificeerd met die persoonlijkheid, hoe vanzelfsprekend die reactiepatronen zijn op anderen. Van vele zijn we ons niet eens bewust. Zo ‘zijn’ we nu eenmaal. Maar als je die persoonlijkheid, die overlevingsstrategieen, gaat doorzien, in jezelf en bij anderen, dan schept dat wel veel helderheid.

In de pers, in de media komt vaak de vraag naar boven waarom de burgers de politiek niet meer steunen, waarom er zoveel burnouts zijn op het werk en waarom zoveel vechtscheidingen. Het antwoord is misschien simpeler dan gedacht. Dat gebeurt als de sfeer niet goed is. Als er geen vriendelijkheid is, geen ondersteuning, geen vertrouwen. Als mensen zich aangevallen voelen, als ze elkaar de maat nemen, zich niet gezien voelen, wat vervolgens hoger oploopt. Dan heeft dat tot gevolg dat mensen afhaken, of conflicten escaleren.

Soms is het er wel. Het samenwerken, de openheid, het vanzelfsprekende vertrouwen. Dan voelen mensen zich vanzelfsprekend thuis. De laatste 25 jaar heb ik veel in groepen verkeerd waarin de aandacht zonder oordeel, het respect en de innerlijke zuiverheid gezocht werd. Waarbij de mildheid aanwezig was naar onszelf, en naar de ander, als we weer even een scheve schaats hebben gereden.
Het bewustzijn erover maakt dat we elkaar kunnen opvangen. Dan komt mijn dankbaarheid weer naar boven voor de mooie methoden die zijn ontwikkeld om die persoonlijkheid die zo vernietigend kan zijn naar de ander, te leren loslaten. Methoden van vriendelijkheid, openheid, onvoorwaardelijke aandacht en liefde die je direct kunt ervaren. Ze zijn helend.

Lees meer: www.sylvia-i-saakes.com